ხატია ბუნიათიშვილი: „ყველაფერი, რაც ჩემ გარშემო ხდება, იმას გამოვხატავ მუსიკაში“

ხატია ბუნიათიშვილი მთელ მსოფლიოში ახალგაზრდა პიანისტებს შორის ერთ-ერთი გამორჩეული ხელოვანია. მისთვის არც ქების სიტყვებს იშურებენ - მაგალითად, უფროსი თაობის დიდი არგენტინელი პიანისტი მარტა არგერიჩი ხატიას „გამორჩეულ ნიჭზე“ საუბრობს - და არ იშურებენ არც პრემიებს, რომელთა შორის არის გერმანიის პრესტიჟული „ეხო კლასიკი“ (შეიძლება ითქვას, ამერიკული ჯილდოს, „გრემის“, გერმანული ეკვივალენტი). თუ რა შეუძლია 28 წლის ქართველ პიანისტს, მართლაც შთამბეჭდავად ჩანს ხოლმე ლისტის ნაწარმოებებით და, ბუნებრივია, შემთხვევითი არ იყო ლისტის არჩევა პირველი კომპაქტდისკისთვის, რომელიც ხატიამ 2012 წელს ჩაწერა და ასევე, უმეტესწილად, ლისტის არჩევა სოლო კონცერტისთვის, რომელიც მან 7 ნოემბერს პრაღაში დაუკრა. დარბაზი სავსე იყო, მსმენელები დიდხანს ფეხზე ამდგარი უკრავდნენ ტაშს... კონცერტის შემდეგ კი ხატია ბუნიათიშვილს ავტოგრაფების მსურველები შემოეხვივნენ. გრძელი, დამღლელი საღამოს მიუხედავად, მუსიკოსი თავაზიანად დაგვთანხმდა ინტერვიუზე. მას თავდაპირველად ვთხოვე ესაუბრა აშკარად განსაკუთრებულ დამოკიდებულებაზე ფერენც ლისტის მიმართ.

ხატია ბუნიათიშვილი: „ალბათ, ყველაზე საინტერესო კონტაქტი როიალთან პიანისტისთვის ლისტის მეშვეობით შეიძლება აიხსნას - ლისტის მუსიკის მეშვეობით. ნებისმიერი ნიუანსიდან გამომდინარე, თუნდაც იგივე დრამატურგიული თვალსაზრისით, ინოვატორული ჰარმონიების თვალსაზრისით, ფიზიკური შესაძლებლობების გამოწვევების თვალსაზრისით და, ზოგადად, მთლიანობაში, სულ ერთია ეს იქნება ჰარმონია, მელოდიკა, ინოვატორული მიგნებები თუ ტექნიკური სირთულეები - ეს ყველაფერი ქმნის საერთო სურათს, თუ როგორი შეიძლება იყოს პიანისტი მასშტაბურ გარემოში. შემდეგ უკვე სხვა კომპოზიტორებში სხვა მასშტაბებსაც ვხსნით, რა თქმა უნდა. მაგრამ პირველი კონტაქტი ჩემთვის კომპოზიტორთან, რომელმაც გამხსნა როგორც პიანისტი, იყო ლისტი. აქედან გამომდინარე, განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანი დამოკიდებულება მაქვს მასთან“.

​რადიო თავისუფლება: „ლისტი ცნობილი იყო, როგორც, ასე ვთქვათ, ფორტეპიანოს პაგანინი. დიდი პიანისტი იყო - არა მარტო კომპოზიტორი, არამედ შემსრულებელი. და მისი გამოსვლები ყოველთვის რაღაც პერფორმანსი იყო, ქალებს გული მისდიოდათ და მისი ხელთათმანების შოვნა დიდი ბედნიერება იყო. თქვენც, რაღაცნაირად, პერფორმანსს აწყობთ. ეს არ არის მხოლოდ მუსიკა, ასე ვთქვათ, სმენისთვის სიამოვნება! თქვენი ნახვაც ერთი სიამოვნებაა ... და მე მგონი, თქვენ ამას აცნობიერებთ“.

​ხატია ბუნიათიშვილი: „ვაცნობიერებ მას შემდეგ, რაც ეს ქვეცნობიერში ხდება, უკვე მას შემდეგ. ეს, რა თქმა უნდა, არ არის ის, რაზეც შესრულების პროცესში ვფიქრობ. ეს არის რეფლექსი, რომ სხეულის ენა პასუხობს ჟღერადობას და იმ ადრენალინს, რომელსაც ადამიანი გრძნობს დაკვრის დროს. კი, ლისტი ნამდვილად იყო ისეთი შემსრულებელი, რომელიც ქმნიდა თითქმის თეატრალურ დადგმას. ასეთ დადგმებს უტოლდებოდა მისი გამოსვლები და ის ჩანაწერები, რომლებიც არსებობს მის პერფორმანსებთან დაკავშირებით, ამის დასტურია. დღეს შეიძლება ასე მარტივად რომ ვთქვათ, „როკვარსკვლავი“ იყო თავისი პერიოდის - ქარიზმატული, მომხიბვლელი, ამავდროულად, ძალიან ღრმა და ძალიან განსაკუთრებული. მაგრამ რაც ქმნის მის ასეთ განსაკუთრებულ ფენომენს, არის ის, რომ პერფორმანსის უნართან და ქარიზმასთან ერთად, ის არის საოცრად ღრმა მუსიკოსი და ინოვაცია ტყუილად არ ვახსენე დასაწყისში - მის მუსიკაში არის საწყისები ისეთი მუსიკალური მიმართულების, რომელიც შემდგომში გვხვდება, მაგალითად, იმპრესიონისტებთან ან ატონალურ, ან დოდეკაფონიზმის მუსიკაში და ეს ყველაფერი, ეს საწყისები მის მუსიკაში იგრძნობა. ანუ, ის იყო მომხიბვლელი იმდენად, რამდენადაც ჰქონდა ქარიზმა, მაგრამ, ამავდროულად, მუსიკალური თვალსაზრისით, იყო ძალიან ღრმა. იყო ვირტუოზიც, მაგრამ, ამავდროულად, შეეძლო დაეწერა ისეთი ნაწარმოებიც, რომელიც იყო სრულიად ატონალური და მხოლოდ ადამიანის ძალიან ღრმა, ტრაგიკულ განცდას გამოხატავდა. აი, ეს მიქსი სხვადასხვა უნარების ქმნიდა მისგან ისეთ ფიგურას, რომელზეც, როგორც თქვენ თქვით, გული მისდიოდათ. და რომ ყოფილიყო, უბრალოდ, პერფორმანსი, რომელიც მხოლოდ ვირტუოზული იქნებოდა და, უბრალოდ, შთამბეჭდავი, ეს არ აღიქმებოდა ამხელა ფენომენად. ყველაფრის კომპლექსი, მთლიანობაში, ქმნიდა ასეთ განსაკუთრებულ სურათს“.

რადიო თავისუფლება: „თქვენ ახლა როკვარსკვლავის ფენომენი ახსენეთ - ლისტის კონტექსტში. თქვენ არ სჯერდებით კლასიკური მუსიკის და საშემსრულებლო ხელოვნების ფარგლებს. თქვენს პირველ დისკს, კომპაქტდისკს, რომელზეც ლისტის ნაწარმოებებს უკრავთ, ახლდა ვიდეოფილმიც. თქვენ შეეხეთ პოპკულტურასაც - „რუსთავი 2“-ის პროგრამა „ნიჭიერში“ ჟიურიში იყავით ჩართული. რატომ აკეთებთ ამას?“

ხატია ბუნიათიშვილი: „ჩემი ინიციატივით, რომ პოპკულტურას მინდა შევეხო და, თუ შეიძლება, მიმიწვიეთ ჟიურის წევრად „ნიჭიერში“ - ასე არ მომხდარა. ჯერ მოდის შემოთავაზებები სხვადასხვა ჟანრის წარმომადგენლებისგან და თუ მე ჩავთვლი, რომ ეს არის ჩემთვის საინტერესო, მაშინ ვთანხმდები. პოპკულტურას - თუ მისი პირველადი გაგებით ავხსნით, მაშინ კი! ანუ, მაქვს სურვილი ხალხთან ურთიერთობის. აქედან გამომდინარე, როგორც ასეთი, პოპულაციასთან. „პოპკულტურა“ - აქედან გამომდინარე თუ აღვიქვამთ ამ სიტყვას - კი, ნამდვილად მაქვს სურვილი, რომ ხალხთან ვიყო ახლოს და ვიყო იმ ხალხთან ახლოს, ვინც სრულიად არ არის კლასიკური მუსიკის მსმენელი, იმიტომ რომ მათთვის კლასიკური მუსიკა აღიქმება როგორც ელიტარული სფერო, რაც ჩემთვის მიუღებელია, იმიტომ რომ ვუკრავ, ზოგადად, ადამიანისთვის და, კონკრეტულად, ადამიანისთვის ვუკრავ. აქედან გამომდინარე, ჩემთვის სულ ერთია, ის ელიტარულ კუთხეს განეკუთვნება, თუ არის იმ მასის წარმომადგენელი, რომელიც საერთოდ არ უსმენს კლასიკურ მუსიკას. აქედან გამომდინარე, ჩემთვის ეს სიახლოვე ხალხთან, განსხვავებულ ხალხთან, არის ძალიან საინტერესო და მახსენებს იმას, რომ მე ვინმესთვის კონკრეტულად არ ვუკრავ, არამედ ზოგადად ადამიანისთვის, ნებისმიერი წრის წარმომადგენლისათვის.

რაც შეეხება „როკვარსკვლავს“ და რა ეშველება კლასიკურ მუსიკას, თუ მხოლოდ ელიტა გააგრძელებს მოსმენას, მაგრამ ისიც ნელ-ნელა შემცირდება, მე ამის შიში არა მაქვს. მიმაჩნია, რომ რაც ფასეულია, ის დროს უძლებს, სანამ ადამიანები ვიარსებებთ. ასევე გაუძლებს კლასიკური მუსიკის შედევრები ნებისმიერ დროს - სულ ერთია, მე ვიარსებებ თუ არა, ეს ნაწარმოებები მაინც გაუძლებს დროს. უბრალოდ, სასურველია, რომ ჩვენ პასუხისმგებლობა ავიღოთ, კლასიკური მუსიკის წარმომადგენლებმა, რომ გავაცნოთ ნებისმიერი სახის მსმენელს, თუნდაც იმ ხალხს, ვინც არ უსმენს კლასიკურ მუსიკას - გავაცნოთ, რამხელა განძი არსებობს კლასიკური მუსიკის ჟანრში. ეს შეუძლებელია მხოლოდ სნობური დამოკიდებულებით ნებისმიერი სხვა ჟანრის მიმართ“.

რადიო თავისუფლება: „ესე იგი, უკვე ვთქვით: თქვენ გასცდით კლასიკური მუსიკის ჩარჩოებს იმით, რომ „ნიჭიერში“ მიიღეთ მონაწილეობა რაღაც სახით. გადაიღეთ ფილმები- არაერთი ფილმი. და თქვენ გაქვთ შეხება პოლიტიკასთან. ამას წინათ პრესაში წავიკითხე, რომ გერმანიაში ნიურნბერგის ორკესტრთან ერთად გქონდათ შეხება მიგრანტებთან და მიგრანტების მიმართ თქვენი დამოკიდებულება გამოხატეთ. ან, თუნდაც, ოდესაში საქველმოქმედო კონცერტში მიიღეთ მონაწილეობა. თქვენ ცნობილი ხართ ასევე საქართველოში თქვენი პოლიტიკური სიმპათიებით. რას ნიშნავს თქვენთვის პოლიტიკური პოზიციის გამოხატვა?“

ხატია ბუნიათიშვილი: „პოლიტიკური პოზიციის გამოხატვა ჩემთვის ნიშნავს პასუხისმგებლობას, როგორც მოქალაქის და როგორც, ზოგადად, ადამიანის. საქართველოში - როგორც საქართველოს მოქალაქის, იმიტომ რომ მინდა ჩემი ქვეყნის მიმართულება წინსვლისკენ და არა უკუსვლისკენ. და რაც შეეხება როგორც, ზოგადად, ადამიანის პასუხისმგებლობას - ის, რომ თუ სადმე რამე გვეთქმის, იქ უნდა ვთქვათ! მაგალითად, უფრო მსოფლიო მასშტაბით რომ შევხედოთ, იგივე მიგრაციასთან დაკავშირებით, სირიელ, ერაყელ და სხვა ლტოლვილებთან დაკავშირებით გერმანიაში გავაკეთეთ ისეთი პროექტი, რომ მათთვის დავუკარით გენერალური რეპეტიცია და მოვიწვიეთ ისინი - ოღონდ, განა, უბრალოდ, მოვიწვიეთ! შემდგომ გვქონდა კონტაქტი მათთან, გავესაუბრეთ მათ. შემდგომ იგივე პროექტი მოვითხოვე, რომ პარიზის ფილარმონიაშიც გაგვეკეთებინა - ამ შემთხვევაში უკვე ერაყელი ქრისტიანებისათვის. არსებობს ორგანიზაცია, რომელიც ცდილობს ამ ხალხის დახმარებას და მე ჩავთვალე საჭიროდ, რომ ჩვენ შეგვიძლია ის, რომ იგრძნონ, უბრალოდ, ადამიანებად თავი და არა მხოლოდ ის, რომ ემიგრანტები არიან. რომ არსებობდეს ის დამოკიდებულება, რომ აი, გვსურს თქვენთან მუსიკის გაზიარება. იგივე პროექტი, რაც განვახორციელეთ გერმანიაში, გადმოვიტანეთ პარიზშიც და იმედია, ეს ტრადიცია დაინერგება და გააგრძელებენ ჩემი კოლეგებიც იგივეს გაკეთებას.

თქვენ მოიხსენიეთ ოდესაში და კიევში საქველმოქმედო კონცერტები... ეს არის პასუხისმგებლობა! მე მიმაჩნია, რომ ნებისმიერ ადამიანს გვაქვს პასუხისმგებლობა - მით უმეტეს, ადამიანებს, ვინც გარკვეულ წარმატებას ვაღწევთ. ეს წარმატება ხომ მასებზეა გათვლილი! თუ არ იქნება მასები, რომლებიც ჩვენ მოგვისმენენ, სხვა შემთხვევაში ჩვენ წარმატებული პიანისტები ან მუსიკოსები, შემსრულებლები, სცენაზე მყოფი ადამიანები ვერ ვიქნებით. მაშინ ამას აუცილებლად უნდა მოჰყვებოდეს ის პასუხისმგებლობა, რომ - მე თუ ამით წარმატებული ვარ, თქვენ რომ მისმენთ, მე გარკვეულ პასუხისმგებლობას ვგრძნობ იმ ადამიანების წინაშე, ვინც დახმარებას საჭიროებს. არ ვიცი, ასე გამზარდეს, ალბათ, თუ, არ ვიცი, გენეტიკა არის, თუ ხასიათი არის - მიმაჩნია სრულიად ჩვეულებრივ რამედ. არც შესაქები არის ეს და არც საძაგებელი... უბრალოდ, პოლიტიკურს ამას არ დავარქმევ, რამდენადაც უფრო ადამიანურ პასუხისმგებლობას, რომ იქ, სადაც გეთქმის სიტყვა, როცა არსებობს ინტერნეტი, როდესაც ვხედავ, რომ დავუშვათ, რომ „რუსთავი 2“-ში არსებობს ასეთი პრობლემა... შორიდან ხომ ვიცი? არ ვარ იქ იმ მომენტში, გულით იქ ვარ, მაგრამ შორიდან ხომ ვიცი, რომ ეს პრობლემა არის?

ჩვენს შორის არის დიდი სივრცე, მაგრამ ინტერნეტი გვაძლევს საშუალებას, რომ გამოვხატოთ ის, რაც შეგვიძლია იმისთვის, რომ არ დავრწმუნდეთ იმაში, რომ ტექნიკა მარტო იმისთვის არ განვითარდა, უფრო გულგრილები რომ გავხდეთ. სასურველია, რომ ამ ტექნიკურმა შესაძლებლობებმა მოიტანოს ასევე რეაქციების უფრო მეტი სისწრაფე".

რადიო თავისუფლება: „თქვენ გამოხატეთ „რუსთავი 2“-თან დაკავშირებით ინტერნეტის მეშვეობით თქვენი დამოკიდებულება?“

ხატია ბუნიათიშვილი: „ყველამ გამოვხატეთ, ალბათ, საქართველოში - დიდმა ნაწილმა, ჩემმა კოლეგებმაც. ჩემთვის ის სიტუაცია, რომელშიც არის „რუსთავი 2“ - ეს თუ ასე გაგრძელდება, ჩემთვის ეს იქნება სრულიად ნათელი მაგალითი იმისა, რომ საქართველოში დიქტატურა დაიწყო ოფიციალურად. ამის შეგუება ჩემთვის მიუღებელია, იმიტომ რომ ჩემთვის ქართველები არიან ხალხი და ის ნაწილი არის პოსტსაბჭოთა სივრცეში, რომელიც დიქტატურას ყველაზე მეტად აღუდგებოდა წინ - ყოველთვის! ჩვენში ყოველთვის იყო ეს სული, რომელიც თავისუფლებისკენ და თავისუფლად აზროვნებისკენ გვიბიძგებდა და თუ დავინახავ, რომ ეს სული რაღაცნაირად ჩაქრა და სხვა რაღაცებს შეიძლება მიენიჭოს უპირატესობა, ცოტა იმედგაცრუებული დავრჩები“.

რადიო თავისუფლება: „რუსთავი 2“-ს აქამდეც ძალიან რთული ისტორია ჰქონდა. ეს თქვენ იცით, ალბათ. რამდენჯერმე გამოიცვალა მფლობელი ისე, რომ ეს არ იყო გამჭვირვალე პროცესი“.

​ხატია ბუნიათიშვილი: „არა, მფლობელებზე არ არის აქ და რაღაც დეტალებზე, რომლებზეც ცდილობენ, რომ უფრო მნიშვნელოვანი შეფარულ იქნეს. ნუ დავიწყებთ იმაზე ლაპარაკს, რომ „იმედზე“ რა მოხდა, ან მანამდე რა ხდებოდა, ან რა იყო ცუდი! ერთი რამ არის ფაქტი, რომ დღეს არის „რუსთავი 2“ ერთადერთი ტელევიზია, რომელიც ღიად, საჯაროდ უწევს ოპონირებას მთავრობას და ამ ტელევიზიას ჰყავს ყველაზე მეტი მაყურებელი საქართველოში და ასეთი დარტყმა „რუსთავი 2“-ზე, როცა არა მხოლოდ დირექცია, არამედ ჟურნალისტებიც, პროდიუსერებიც - ყველა ამბობს „რუსთავი 2“-ში, რომ ჩვენთვის ეს არის დარტყმა, რადგან ასეთი ფორმით, დღეს რომ ვარსებობთ, აღარ ვიარსებებთ, ეს ჩემთვის არის საკმარისი იმისთვის, რომ დავიჯერო ის, რომ ცდილობენ ჩაახშონ ერთადერთი ძლიერი კომპანია, რომელიც გამოხატავს ასე საჯაროდ და ასეთ რეიტინგულ პირობებში ოპოზიციურ აზრს. ეს არის დიქტატურის გაოფიციალურება - თუ ეს მოხდება!“

რადიო თავისუფლება: „ე.ი. თქვენ შორიდანაც ძალიან აქტიურად ადევნებთ თვალს საქართველოში რა ხდება. მაგრამ მაინც - მთავარი საქმე მუსიკა რჩება, რა თქმა უნდა“...

ხატია ბუნიათიშვილი: „ვერ ვიტყოდი, რომ მთავარი საქმე რჩება მუსიკა! მე ვთვლი, რომ მუსიკა არის ნიშნული იმისა, თუ როგორი ადამიანი ვართ ჩვენ. ის, რასაც ვუკრავთ, არის სარკე ჩვენი სულის, სულიერების, ადამიანურობის. აქედან გამომდინარე, „რუსთავი 2“-იც დღეს - ის, რომ ეს არის პრობლემატური ჩემთვის და ეს მე მაწუხებს, ეს მოქმედებს ჩემს ენერგიაზე გარკვეულწილად და ეს უკვე ტრანსფორმირდება ჰანგებში, თუნდაც! ანუ ყველაფერი, რაც ჩემს გარშემო ხდება, რასაც მე ვიწოვ გარე სამყაროსგან, იმას გამოვხატავ მუსიკაში. ანუ ვერ გამოვყოფდი ერთ რამეს, რაც უფრო მნიშვნელოვანია. ჰარმონიულად, მე რასაც ვაკეთებ, წარმოადგენს ჩემს პიროვნებას“.